Κριτοβουλίδης, Καλλίνικος

(Χανιά 1792 – Αθήνα 1868). Λόγιος, ιερέας και αγωνιστής του 1821. Το κοσμικό του όνομα ήταν Κυριάκος. Αρχικά πήγε στη Σμύρνη όπου παρακολούθησε τους δασκάλους Κωνσταντίνο Κούμα και Κ. Οικονόμου. Τον Μάιο του 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τους Α. Ποπ και Μ. Ναύτη. Αργότερα μετέβη από τη Σμύρνη στη Ρόδο, όπου διετέλεσε δάσκαλος και ταυτόχρονα ιεροκήρυκας. Τις παραμονές της Επανάστασης βρισκόταν στην Κρήτη και μόλις άρχισε ο Αγώνας έσπευσε να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Τον Νοέμβριο του 1821 υπηρέτησε ως γραμματέας της διοίκησης στο Λουτρό και τον Μάιο του 1822 ήταν πληρεξούσιος στη συνέλευση των Αρμένων και της Αρκούδαινας (1823). Επί Ε. Τομπάζη έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις για την άλωση του φρουρίου Κισσάμου καθώς και στην εκστρατεία του Σελίνου. Επίσης διετέλεσε γραμματέας του ηρωικού αρχηγού Αποκορώνου, Σήφακα, έως το 1824. Μετά την επίθεση των Αιγυπτίων στην Κρήτη και την προσωρινή καταστολή της Επανάστασης, ταξίδεψε με πολλούς συμπατριώτες του στην Ελλάδα και διορίστηκε στο Ναύπλιο γραμματέας της αστυνομίας (1825). Μετά την άλωση της Γραμβούσας πήγε στην Κρήτη, όπου διετέλεσε μέλος της διοικητικής επιτροπής (1826) και αργότερα του κρητικού συμβουλίου (1829-30). Όταν ιδρύθηκε το επίσημο ελληνικό κράτος, ο Κ. μετέβη στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου εξακολούθησε να εργάζεται με ζήλο για τα ζητήματα της Κρήτης ως ιδιώτης και μέλος επιτροπής η οποία συγκροτήθηκε για τον αγώνα υπέρ της Κρήτης. Έγραψε τα Απομνημονεύματα του περί αυτονομίας της Ελλάδος πολέμου των Κρητών (Αθήνα, 1859), τα οποία προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την Επανάσταση. Επίσης δημοσίευσε λαογραφικά κείμενα στην Εφημερίδα των Φιλομαθών (1864).